Deze adviespagina is bedoeld om u adviezen en achtergrond informatie te geven over de bevalling van de poes. Wij hopen dat u met deze pagina de aanstaande bevalling van uw kat met een goed gevoel aan kunt. Bij enige twijfel kunt u natuurlijk contact met ons opnemen.
Het is verstandig de poes te ontwormen, voordat zij drachtig is. Dit kan eenvoudig door het ingeven van een hele of halve tablet Milbemax® (afhankelijk van het gewicht van uw kat). Heeft u moeite met het ingeven van een tablet? U kunt dit ook bij ons op de kliniek laten doen door een dierenarts of assistente.
De draagtijd van een poes is gemiddeld 63-64 dagen na de dekking.
Het controleren of uw kat daadwerkelijk drachtig is kan op verschillende manieren gebeuren: door het aftasten van de buik tussen 21 en 34 dagen van de dracht. Op deze leeftijd zijn dan ampullen (waar het kitten zich in de baarmoeder nestelt) te voelen door de dierenarts. Deze methode geeft echter geen 100% zekerheid. Daarnaast worden te tepels van de kat groter en roze rond 28 dagen dracht.
Meer zekerheid geeft een echo van de buik vanaf ongeveer 24 dagen dracht. Voor het exacte aantal kittens kan een röntgenfoto worden gemaakt vanaf dag 38 tot aan de bevalling, maar wij adviseren dit tussen de 50-55 dagen dracht. Hierbij kunnen we dan ook de grootte van de kittens inschatten ten opzichte van het geboortekanaal van de moeder. Maar is de stress nog niet te hoog voor de hoogzwangere moederpoes.
De poes wordt direct na de bevruchting zwaarder en heeft meteen een aangepaste hoeveelheid voeding nodig. Om de drachtige poes in optimale conditie te houden, wordt geadviseerd om de dagelijkse portie voeding gedurende de eerste 8 weken wekelijks met 10% te verhogen. Het is echter wel heel belangrijk om te waken dat de poes niet te dik wordt om geboorteproblemen te voorkomen. Na de 8ste week dracht kan een voeding die verrijkt is met vetten de overlevingskansen van de jongen vergroten.
Voeding voor drachtige katten of voeding voor kittens voldoet aan deze eis, zoals Royal Canin Weaning®. Dit kan de moeder ook eten tijdens de melkgift en de kittens kunnen dit gaan mee-eten zodra ze oud genoeg zijn (meestal rond 4 weken leeftijd).
Een ideale plek om te bevallen is een ruime bench/ hok, waarin ruimte is voor de bevalling. Vaak kiezen katten zelf voor een onverwachte plek om de kittens ter wereld te brengen. Stress moet worden voorkomen, dus zorg voor een rustige omgeving. Het is ook normaal dat de moederpoes fel reageert op soortgenoten.
Indien 1-2 weken voor de geboorte een kortstondige bloeding (een of enkele keren een heel klein beetje bloedverlies) optreedt is dit niet altijd verontrustend. Wel is het in een dergelijk geval verstandig om een echo te laten maken, om te kijken of de kittens nog in leven zijn.
Om de geboorte te voorspellen is een temperatuurdaling, zoals bij de hond het geval is, bij de kat meestal niet betrouwbaar. Symptomen die wel de geboorte zouden kunnen voorspellen zijn nesteldrang, het minder actief zijn en een verminderde eetlust. De verminderde activiteit en eetlust geven vaak aan dat de geboorte binnen 12-24 uur zal plaatsvinden. Deze symptomen zijn echter geen nauwkeurige aanwijzing om de start van de geboorte te bepalen.
De geboorte bestaat uit 2 fasen: 1. de ontsluitingsfase 2. de uitdrijvingsfase
1. In de ontsluitingsfase zullen de vagina en baarmoederhals (cervix) verwijden. Dit is echter bij de kat niet waar te nemen. 6-12 uur na het begin van deze verwijding zal de uitdrijvingsfase beginnen.
2. De uitdrijvingsfase kan tussen de 4-42 uur duren. Hierin komen de kittens ter wereld. Zowel een kop- of een stuitligging van het kitten is normaal bij de kat en u hoeft zich dus ook geen zorgen te maken bij een stuitligging.
Een kitten wordt geboren in een vlies en de moeder bevrijdt het kitten hieruit en bijt de navelstreng door. Het drooglikken met hun ruwe tong stimuleert de ademhalingsreflex bij de kittens.
• Na de geboorte van elk kitten neemt de poes rust en verzorgt de eerder geboren kittens, in deze rustfase wordt er niet geperst. De gemiddelde tijd tussen 2 geboortes is 1-2 uur, maar helaas is nogal wat variatie mogelijk. Dat maakt het vaak moeilijk om te voorspellen of er nog wel een jong in de baarmoeder zit of niet. Daarom is een röntgenfoto vooraf te adviseren. Dan weet u waar u aan toe bent.
• Het is belangrijk dat de poes niet gestoord of verplaatst wordt tijdens haar bevalling. Indien het volgende kitten nog niet na 1-2 uur is geboren, maar de poes gedraagt zich rustig, kan men de volgende persweeën afwachten.
• Drinken van de kittens bevordert de baarmoederweeën en versnelt de geboorte van de volgende kittens.
• Als u de geboorteblaas (niet gebroken) ziet komen uit de vulva, moet het kitten binnen 15 minuten geboren worden.
• Als u de achterpoten of het kopje ziet, vaak verpakt in de vliezen, maar het kitten komt niet verder en de bevalling blijft hier steken, moet er snel gehandeld worden. Is er geen deskundige hulp aanwezig dan kunt u zelf ingrijpen: met gewassen handen kunt de vruchtdelen vastpakken en iets aanspannen. Vervolgens met de perswee voorzichtig trekken in de richting van de kromming van de rug van de kitten. Lukt dit niet voldoende dan kunt u proberen om met uw vinger langs het kitten te gaan en zo rondom het kitten te voelen en dan langzaam te trekken. Vaak is het kitten met de vliezen zo glad dat een schoon vaatdoekje handig is om het kitten mee vast te pakken. Wanneer het kitten eruit is zo snel mogelijk de vliezen verwijderen (gewoon scheuren met uw vingers) en de bek en neus vrijmaken van slijm. Dit kunt u doen door met uw vinger in het bekje van het kitten te gaan, over de tong en dan het slijm weghalen. Om de ademhaling te stimuleren is het belangrijk om het kitten op te wrijven met een handdoek (dit mag ruw gebeuren).
Als de geboorte op de 64ste dag nog niet heeft plaatsgevonden is dat geen reden voor directe ongerustheid. Theoretisch kan bij de kat op de 70ste dag nog een normale geboorte plaats vinden, wel neemt vanaf de 67ste dag de kans op problemen toe. Vaak is de duur van de dracht bij katten niet nauwkeurig bekend. Daarom is het belangrijker om de poes goed te observeren en te onderzoeken. Te denken valt aan eetlust, uitvloeiing, voelen van de buik en een echo om te bepalen of problemen lijken te ontstaan. Deze onderzoeken mogen niet teveel stress veroorzaken, dit kan de bevalling alleen maar uitstellen.
Gevallen wanneer u een dierenarts moet bellen:
• Als er al 2 uur niet meer geperst is en u verwacht nog kittens.
• Langer dan 1 uur lichte persweeën of weinig frequente weeën, maar het zet niet door en u ziet geen kitten.
• Er wordt 20 minuten stevig geperst, maar er komt geen kitten.
• Acuut optredende ziekteverschijnselen bij de poes (1 keer braken of wat diarree is mag nog wel, maar vaker / ernstiger niet)
• Veel bloedverlies via de vulva
• Stinkende of raar afwijkend gekleurde afscheiding
Bijvoorbeeld groene uitvloeiing voor de geboorte van het eerste kitten. Als een placenta losraakt van de baarmoederwand komt er een donkergroene uitvloeiing vrij. Als er nog geen kittens geboren zijn is dit een teken dat de geboorte nu moet plaatsvinden, anders gaat het kitten dood. Voor het eerste kitten is de donkergroene uitvloeiing een teken dat er ingegrepen moet worden, na de geboorte van het eerste kitten is de groene uitvloeiing normaal.
1. Als de poes de navelstreng niet zelf afbijt, moet u de navelstreng zelf doorhalen / losmaken. U kunt dit doen door op circa 1 cm van de buikwand van het kitten de navelstreng stevig vast te pakken met uw vingers en met uw andere hand het andere gedeelte van de navelstreng, waar ook eventueel de nageboorte nog aan vast zit. Dan trekt u rustig de navelstreng kapot door in de lengte richting te trekken. Let er op dat u niet aan de buikwand trekt! en de navelstreng niet te lang laat.
2. Neus en bek vrij maken van vlies of slijm. Dit doet u door het vlies van de neus en bek af te vegen, eventueel trekt u het vlies kapot als dit nog om het kitten zit. Steek vervolgens uw vinger een stukje in de bek over de tong en maak op die manier de bek slijmvrij.
3. Kittens stevig droogwrijven met een handdoek tot ze luidruchtig zelf piepen.
4. Kittens droog en warm houden. Leg een kruik bij de poes in de doos of kist. De eerste vier weken kunnen kittens hun eigen lichaamstemperatuur nog niet goed zelf reguleren. Zorg in de eerste levensweek voor een omgevingstemperatuur van 30-32 graden. Bij een groter nest kan de temperatuur lager worden gehouden, omdat de kittens elkaar warm houden. Let goed op het gedrag van de kittens, als het bijvoorbeeld te warm is zullen de kittens uitwijken naar een koelere plek en minder bij elkaar gaan liggen.
5. De kittens moeten maximaal binnen een uur drinken. Indien noodzakelijk de kittens aanleggen bij de moeder.
6. De kittens herkenbaar maken met bijvoorbeeld nagellak, zodat ze gemakkelijk uit elkaar kunnen worden gehouden.
7. Het gewicht van een kitten mag niet dalen na de geboorte. Het advies is om ze dagelijks te wegen, waarbij ze de eerste weken 10-15 gram per dag moeten aankomen.
8. Indien de kittens niet voldoende drinken bij de poes, niet aankomen in gewicht, sloom of erg verzwakt zijn kunt u wat druivensuiker oplossen in water en druppelen in de bek. Niet in de bek spuiten, maar druppelen zodat het kitten zelf slikt. Daarna kunt u overgaan op kunstmelk.
• Als een poes de nageboorten opeet is dat geen probleem, maar het is niet noodzakelijk dat de poes ze moet opeten. Ze kunnen er diarree van krijgen, die vanzelf weer moet overgaan in ongeveer twee dagen tijd. U kunt de nageboortes dus ook weghalen.
• Het is raadzaam de poes 2 x daags te temperaturen in de eerste dagen. Alleen als dit mogelijk is bij de poes en niet te veel stress veroorzaakt. De temperatuur moet tussen de 38 en 39 ºC bedragen.
• De eerste 10 dagen kan er nog wat uitvloeiing zijn. Deze kan van een rode kleur, naar groen tot helder overgaan. Na twee weken mag de poes geen uitvloeiing meer hebben.
• Tijdens de lactatieperiode zal de moederpoes in totaal 1,5-2 maal haar eigen gewicht aan melk produceren. Natuurlijk wordt dit mede bepaald door het aantal kittens dat gezoogd wordt. De poes heeft tijdens de zoogperiode aanzienlijk meer energie nodig dan tijdens de dracht. De energiebehoefte kan het dubbele of zelfs het drievoudige van de aanbevolen onderhouds hoeveelheid zijn, afhankelijk van het aantal kittens. Kittenvoeding is geschikt om gedurende de lactatieperiode aan de poes te geven. Deze voeding moet aan de poes worden verstrekt zolang de kittens bij haar drinken. Zodra de kittens zelfstandig vaste voeding op gaan nemen zal de melkproductie langzaam dalen. Met het dalen van de melkproductie daalt ook de voedingsbehoefte van de poes.
In geval van vragen of twijfel kunt u altijd contact opnemen met de dierenarts.
Wanneer de bevalling goed verlopen is horen wij óók graag van u.
We wensen u en uw kat een goede zwangerschap en bevalling toe.
De Medewerkers van Dierenarts Bob